---

Seksualność dziecka to bardzo szeroki i wbrew pozorom wdzięczny temat. Nie chodzi w nim bowiem o seks, a o tak zwane „poznawanie świata” oraz własnej tożsamości.
Dla dziecka w przedszkolu ważne jest zrozumienie, czym różnią się chłopcy od dziewczynek, dlaczego inaczej robią siusiu, dlaczego bawią się innymi zabawkami, inaczej się ubierają lub chociażby mama ma inne obowiązki w domu niż tata. Dlatego pytania typu „skąd się wziąłem?” nie powinny być dla rodziców powodem do stresu. Dla dziecka nie ma bowiem tematów tabu, ono chce zrozumieć: dlaczego?
Te pytania niewiele mają wspólnego z tzw. „brudnymi myślami”, bowiem myślenie o seksie osoby dorosłej zasadniczo różni się od myślenia o seksualności przez dziecko. Nie podchodźmy zatem do tematu w sposób emocjonalny, nerwowy. Nie uciekajmy od odpowiedzi, bo dziecko zacznie szukać na własną rękę, wyobrażać sobie… Zacznie uważać, że pytanie jest czymś złym, a w głowie będzie miało mętlik i zaburzone relacje z dorosłymi. Lepiej jest zatem, aby rodzice i nauczyciele w przedszkolu stanęli na wysokości zadania i przygotowali się na takie rozmowy. A wtedy ta kwestia może okazać się bardzo wdzięczna i ciekawa. Fachowa pomoc jest tu niezbędna, bowiem należy wiedzieć, jakie informacje dla dziecka w danym wieku są odpowiednie. Zanim dorosły zacznie informować dziecko o cudzie powstania powinien sięgnąć do odpowiedniej literatury, której obecnie na rynku jest pod dostatkiem. Sporo artykułów na ten temat można też znaleźć w internecie.
Polecane pozycje:

• Bocian czy kapusta? Jak rozmawiać z dziećmi o seksie, Lauri Berkenkamp, Steven C. Atkins, Charlie Woglom, Gliwice 2008
• Trudne tematy dla mamy i taty, Anna Jankowska, Kraków 2010
• Skąd się biorą dzieci?, Marcin Brykczyński, Łódź 2012
• Gdybym był dziewczynką / Gdybym była chłopcem, Anna Onichimowska, Grzegorz Kasdepke, Łódź 2011
• Kocha, lubi, szanuje… czyli jeszcze o uczuciach, Grzegorz Kasdepke, Warszawa 2009
• Bajka o kochaniu, Dorota Hartwich, Wrocław 2007
• Natalka będzie miała rodzeństwo, Christine Merz, Betina Gotzen-Beek, Kielce 2006
• Mama zniosła jajko!, Babette Cole, Warszawa 2004
• Czy Kasia to chłopak?, Lenain Thierry, Warszawa 1999
• Edukacja seksualna małego dziecka, M. Zielona-Janek, 2005
• Jak rozmawiać z dziećmi o sprawach intymnych, D.W. Haffner, Warszawa 2002, Diogenes
• Seksualność w cyklu życia człowieka, M. Beisert, Poznań 2004

W ostatnim czasie pojawiło się też kilka artykułów na ten temat w prasie pedagogicznej, między innymi:

• Pszczółki, bociany, kapusta, czyli edukacja seksualna – wywiad w miesięczniku Dyrektor Przedszkola, kwiecień 2013
• Skąd się wziąłem? – Wychowanie Przedszkolne, marzec 2013

A oto kilka rad jak rozmawiać z dziećmi o seksie (wg Anny Jankowskiej „Wychowanie Przedszkolne”, marzec 2013):

• Nie ignoruj, kiedy dziecko pyta – w ten sposób dasz sygnał, że nie jest to wstydliwy ani zakazany temat.
• Nie podejmuj rozmowy, kiedy nie jest do niej przygotowany – w takim wypadku poinformuj dziecko, kiedy do niej wrócicie (konkretny termin) i dlaczego nie możecie w tej chwili rozmawiać.
• Nie irytuj się, kiedy dziecko piąty raz pyta o to samo – może chce się upewnić albo czegoś nie rozumie.
• Nie opowiadaj o bocianach i kapuście, bo dziecko w końcu zrozumie, że nie znasz odpowiedzi lub nie chcesz jej udzielić i nie będzie przychodziło do ciebie z kolejnymi tematami.
• Sięgnij po odpowiednią do wieku literaturę, zabawkę.
• Mów o seksie w połączeniu z uczuciami, bo to dla młodszego przedszkolaka jest ważniejsze niż techniczna strona zagadnienia.
• Nazywaj części intymne „fachowo”, ale miejcie też ustalony własny domowy słownik np. siusiak, pisia, itd.
• Uświadom dziecku, że różnice płci to cos więcej niż tylko wygląd części ciała; to też zachowanie i sposób rozumienia świata.
• Upewnij się, że malec dobrze zrozumiał twoje tłumaczenia, bo zdarza się, że pociechy nie wiedząc, skąd się wzięło dziecko w brzuchu mamy, wyobrażają sobie np. że je połknęła
• Nie śmiej się z dziwnych stwierdzeń i pytań, bo zniechęcisz dziecko do dalszych rozmów
• Zachęcaj do zabaw oraz żartów
• Wyjaśnij, to co normalne, naturalne, a co wulgarne (tak samo niegrzeczne jak plucie przy stole).

Polska jako kraj członkowski przyjęła bez zastrzeżeń dokument podpisany w 1994 r. w Kairze na światowej konferencji na rzecz ludności i rozwoju, w którym jest mowa o potrzebie realizowanie programów edukacji seksualnej. Dodatkowo o prawie dzieci i młodzieży do tej edukacji wspomina również „Konwencja o Prawach Dziecka” z 1989 r. Nieprzestrzeganie go jest łamaniem praw dziecka do edukacji, poradnictwa i świadczeń z zakresu zdrowia seksualnego.
Na etapie rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym (jak podaje Lena Marciniak – pedagog, psycholog i edukator seksualny) pedagogika seksualna zawiera:

• rozmowy na temat uczuć i emocji,
• zapoznanie dzieci z nazwami części ciała,
• poznanie różnic między budową anatomiczną obu płci,
• narodziny dziecka,
• przestrzeganie przed niechcianym dotykiem,
• zdrowie.

Pamiętajmy jednak, że dla dziecka w wieku przedszkolnym ważniejsze od tego, jak zostało poczęte jest to, czy było chciane i czy jest kochane. Takie wsparcie i wiedza pozwolą mu na śmiałe dalsze odkrywanie tajników seksualności oraz poczucie przynależności, bezpieczeństwa i akceptacji.

Opracowała: Iwona Klepacz